Protez Diş Nedir, Protez Diş Nasıl Yapılır?
Ağızda çeşitli nedenlerle estetik bozuklukların veya kaybedilmiş olan dişlerin yerine konan, kişilerin estetik ve fonksiyonel olarak ihtiyaçlarını gideren tüm yapay oluşumlar protezdir (takma diş). Genel olarak diş kayıpları, diş eti hastalıklarının tedavi edilmemesi sonucunda oluşabilmektedir. Bunun yanında bazı kazalar sonucunda da diş kayıpları meydana gelmektedir. Bu nedenle kaybedilen dişlerin yerine, fonksiyonel ve estetik olarak sağlıklı dişlerle aynı görevi görecek protezler yapılmalıdır.
Diş Protezi'nin Amacı Nedir?
Protezde, hastanın kaybolan fonksiyonları tekrar kazandırılmaya çalışılırken, aynı zamanda bozulan konuşmasının da düzeltilmesi ve estetik görünümün de daha iyi olması amaçlanmaktadır. Böylelikle büyük oranda kaybedilen ağız sağlığı düzeltilirken toplum içinde eksik ya da harap olmuş dişlerle yaşamak zorunda kalan bireylerin psikolojik açıdan da desteklenmesi sağlanır. Çünkü bu şekilde yaşamlarını (bir süre de olsa) sürdürmek zorunda kalan bireyler, öncelikle gülmeyi unuturlar. Bu da fonksiyonel bozuklukların yanı sıra, insanlarda kendine güven duygusunun zedelenmesine neden olur. Bu tip hastalara yapılan çeşitli protezlerle insanların yaşam kalitesinin yükseltilmesi amaçlanır.
Protez Çeşitleri
Sabit Protezler (kron-köprü benzeri yapıştırmalı protezler) Hareketli Protezler (total ya da bölümlü protezler) implant üstü protezler (sabit veya hareketli)
Sabit Protezler
Tek kronlar Kuron, hasarlı dişi tamamen kaplamak için kullanılır. Hasar görmüş dişi kuvvetlendirmesinin yanı sıra, kuron, görünümü, şekli veya hizasını düzeltmek için de kullanılabilir. Kuron ayrıca, fonksiyon görebilmesi için dişe benzer bir şekil ve yapı sağlayacak şekilde implantın üzerine de yerleştirilebilir. Porselen veya seramik kuronlar, dişinizin doğal renginde üretilebilir. Kullanılabilecek diğer malzemeler; altın ve metal alaşımları, akrilik veya seramik olabilir.. Bu alaşımlar, genelde porselenden daha güçlüdür ve arka dişler için önerilir. Güçlü ve çekici olması dolayısıyla metal altyapılı porselen kullanılabilir.
Diş hekiminiz aşağıdaki nedenlerden dolayı kuron yapılmasını önerebilir:
* Dolgu yapmak için yeterli diş hacmi kalmadığında dolgu yerine * Zayıflamış dişlerin çatlamasını önlemek için * Kırık dişi onarmak için * Köprü yapabilmek için * Diş implantını kaplamak için * Sararmış veya şekli bozuk dişi kaplamak için * Kanal tedavisi görmüş dişi kaplamak için
Köprüler
Bir veya birden fazla diş eksikliğinde, komşu dişlerin küçültülüp, bunlara gelen özel kaplamalardan destek alınılarak ara boşlukların doldurulması işlemidir.
Herhangi bir nedenle diş kaybı meydana geldiğinde komşu dişlerde bu boşluğa doğru hareket başlar. Bunun sonucunda yandaki dişlerde dişeti problemleri, bu boşluğa devrilmeye bağlı kemik kayıpları, estetikte bozulma ve çiğneme kuvvetlerinde değişiklikler meydana gelir. Eğer uzun süre bu boşluk implant yada köprü ile restore edilmezse bu komşu dişlerde de kayıplar olabılır.
İmplant üstü protezler
Çene kemiği içerisine yerleştirilen implaantların üzerien yerleştirilen protezler
METAL DESTEKLİ KURON VE KÖPRÜLER
Altyapı olarak standart metal "quotni-co" veya değerli metal "quotau" alaşımlar kullanılabilir. Altın diş hekimliğinde kullanılan maddeler içinde, diş ve dişeti ile uyumlu en kıymetli malzemelerden birdir. Bu yüzden değerli metal kullanılarak yapılan uygulamalar ile daha sağlıklı ve estetik sonuçlar elde edilir.
METAL DESTEKSiZ FULL PORSELEN KURONLAR
Güçlendirilmiş porselenden yapılırlar. Kuronların görüntüsünü pek çok şey etkilese de en önemlisi ışığa verdikleri tepkidir. Doğal dişler ışığı geçirir. Bunun sonucu olarak da dişte derinlik ve canlılık ortaya çıkar. Metal desteksiz porselen kuronların (full porselen) ışık geçirme özelliklerinden dolayı, derinlik ve canlılıkları daha fazladır böylece doğal dişe en yakın sonuçlar elde edilir.
• Full porselenler ışığı geçirdiklerinden doğal diş yapısına çok benzer bir estetik oluştururken, çok iyi yapılmış bile olsa metal porselenlerde bir donukluk ve yapaylık vardır. Bu nedenle özellikle ön dişlerde full porselenler tercih edilir. • Metal destekli porselenler bazı ışıklarda (disko,fotoğraf makinası flaşı vb) ağızda yokmuş gibi koyu renk bir boşluk görüntüsü verirler. Full porselenler ise aynı doğal diş gibi her türlü ışığı geçirirler. • Metal destekli porselenler mekanik olarak dişe yapıştırılırlar. Full porselenler ise mekanik ve kimyasal olarak dişe tutturulur. Bu yüzden metal desteklilere göre tutuculukları çok daha yüksektir. • Alt yapısında metal olmadığı için kuron - diş eti hizasında koyu renk bir çizgi olmaz. Daha estetik bir görüntü sağlanır. • Diş eti çekildiğinde, full porselenler estetik görünümlerini korurlarken, metal porselenler diş ile birleştikleri bölgede kötü bir görüntü oluştururlar. • Alt yapıda kullanılan bazı metallere karşı (nikel vb.) oluşabilecek allerji riski full porselenlerde yoktur.
METAL DESTEKSİZ IPS KÖPRÜLER
Güçlendirilmiş porselenin özel makinalarda sıkıştırılması ile elde edilir. Özellikle ön dişlerde, ışık geçirgenliğinin çok iyi olmasından dolayı tercih edilir. Arka bölge için çiğneme kuvvetlerine karşı yeterince dayanılıklı değildir.
METAL DESTEKSİZ ZİRKONYUM ESASLI KÖPRÜLER
Bu sistemde alt yapı olarak metal yerine beyaz bir renk olan zirkonyum alaşım kullanılır. Sistemin en büyük avantajı, ulaştığı çok yüksek dayanılılıkla, arka bölgedeki köprülerde tam estetik bir görünüm sağlamaktır. Zirkonyum akıllı seramikleri vücudumuzla mükemmel biyo uyum ve doğal görünüm sağlarlar.
Yüksek teknoloji ürünü olan ve dayanıklılığını uzay mekiklerinde ısı kalkanı, spor arabalarda fren diski olarak kanıtlamış olan Zirkonyum oksit şimdi dişhekimleri tarafından kullanılmaktadır. Zirkonyum akıllı seramikleri uygulamasıyla dişhekimliği için geliştirilen bu teknolojik seramiğin prostetik tedaviye katkısı büyüktür.
Hareketli Protezler
Total protezler (Hiç diş olmayan ağızlara uygulanmaktadır. İleriki yaşlarda kullanılır) Parsiyel protezler (Kısmen dişsiz ağızlara uygulanmaktadır. Kroşe adı verilen, dişlerin üstüne gelen kancalar veya tırnaklar kullanılmaktadır) Hassas tutuculu protezler (Yine kısmen dişsiz ağızlara uygulanan kancası olmayan metal destekli protezlerdir)
İmplant Üstü Protezler
Sabit (bir ya da birden fazla dişe uygulanan porselen kronlar) : Ağzınızda eksik dişlerin yerini tamamlamak üzere yaptıracağınız sabit protezinizde, köprüye destek olacak sağlıklı dişlerinizden de bir miktar küçültme yapılarak köprü protezi yapılabilir. Ancak implant – implant arası sabit protez yaptırdığınızda sağlıklı dişlerinize hiç bir şekilde dokunulmaz. Hareketli (tamamen dişsiz ağızlara uygulanan total benzeri protezler): Dişsiz çenelere uygulanan implantların, protezlerde bu yapılara uygun yuvalara girmesiyle yapılan protezlere implant üstü hareketli protezler denir. Tam dişsiz ağızlarda protezlerin tutmadığı durumlarda, ağızda protez kaynaklı yaralar oluştuğunda, İmplant üstü hareketli protezler tercih edilmelidir. Özellikle alt çenede total protez kullanmak zorunda kalan hastaların protezlerinin hareketliliği engellenmiş olur. Total protez kullanmaya alışamayan hastalar özelllikle alt protezlerini implanttan destek alarak kullanabilirler.
Protezlerin Temizliği
Hareketli protezlerin temizlenmesi bir takım temizleme ajanları ile yapılmaktadır. Su içerisine konan efervesan tablet vasıtasıyla protezler temizlenmektedir. Eğer protez temizleme ajanı mevcut değilse diş fırçası ya da protez fırçası ile protez temizlenebilir. Bunun yanında bölümlü hareketli protezler ağızdan çıkarılıp, ağızdaki mevcut dişler temizlendikten sonra protez temizlenip yerine takılabilir. Ancak total protezlerde hastanın dişleri çıkarıp ağzını çalkalaması kafidir.
Niçin protezlerinizi günlük olarak temizlemelisiniz? Aşağıdaki problemlere sebep olabilecek, plak, yiyecek artığı, ve tartar oluşumunu engellemek için günlük temizlik önemlidir:
Görünüm ve estetik problemler, Ağız kokusu, Protez altındaki dokunun tahriş olması (iritasyonu), Ağızda enfeksiyon.
Protezlerimi nasıl temiz tutabilirim?
Yemeklerden sonra, protezinizi suda yıkayarak yiyecek artıklarını uzaklaştırın. Belli öğünlerden sonra, özellikle yatmadan önce, düzenli olarak protezinizi fırçalamalısınız. Bu işlem plak ve leke oluşumunu önler. Fırçalama işleminde su ve çeşitli diş macunları veya protez bakım ürünleri kullanılır. Aşındırıcı tozlar kullanılmamalıdır. Yoksa protezin yüzeyi çizilir ve bu yüzeylerde artıklar toplanmaya ve renklenmeye başlar. Özel protez fırçaları veya normal diş fırçaları da kullanılabilir. Protezin tüm yüzeylerini temizlemeye özen göstermelisiniz. Zaman zaman protezinizi, özel protez sıvılarında bekletebilirsiniz. Kimyasal maddeye maruz kalan protezinizi yıkadıktan sonra kullanmanız gerekir. Protezin içine işlemiş lekeler ve tartarlar ancak bir dişhekimi tarafından ultrasonik araçlarla temizlenebilir. Protezi temiz tutmanın en etkin yolu, günlük fırçalamadır.