Diş eti hastalığı nedir?
Periodontal hastalıklar diş eti ve dişleri destekleyen kemik dokuları etkileyen iltihabi hastalıklardır. Yetişkinlerde diş kayıplarının %70'inden diş eti ve çene kemiğini ilgilendiren hastalıklar sorumludur. Periodontal hastalıklar erken dönemde teşhis edildiklerinde tedaviye kolay ve başarılı bir şekilde cevap verirler. Belli başlı diş eti hastalıkları şunlardır:
Gingivitis: Bu dönem diş eti hastalığının başlangıcıdır. Belirtileri; Dişetleri kanamalı, kırmızı ve hacim olarak büyümüştür. Gingivitis çok fazla rahatsızlık vermeyebilir. Diş fırçalama sırasında kanayan dişetleri genelde hassaslaşmıştır. Tedavi edilmezse hastalık bir ileri aşama olan periodontitise ilerleyerek diş eti ve dişleri destekleyen kemikde hasar oluşturur. Periodontitis: Diş eti hastalıklarının daha ilerlemiş bir safhasıdır. Dişleri destekleyen diğer dokularla birlikte alveol kemiğinde de hasar oluşur. Diş ile diş eti arasında "periodontal cep" oluşur.Bu cepler temizlenemedikleri için bu bölgede bakteriler hızla üremeye başlar. Belirtileri; Hastalığın ilerlemesiyle dişler sallanmaya başlar, hatta çekime gidebilir. Dişetleri dişlerden kolaylıkla ayrılabilir ve uzaklaşabilir. Dişler ve dişetleri arasında iltihabi akıntı meydana gelir. Dişlerde sallanma görülebilir. Hatta hasta zamanla dişlerinin birbirinden uzaklaştığını görebilir. Çünkü alveol kemiğinde hücresel düzeyde yıkım olduğundan hareketlilik vardır. Sürekli kötü ağız kokusu vardır. Bununla beraber, periodontal hastalıklar bazen hiç bir bulgu vermeden de ileri safhalara ulaşabilir. Bu nedenle düzenli aralıklarla dişhekimine gitmek son derece önemlidir. Çocuklarda da diş eti hastalıkları oluşur. Dişetlerindeki kanama, şişme ve kızarıklık görülebilir. Bu durum çoğu zaman fırçalamanın yetersiz olmasından ya da çapraşık dişlerin temizlenememesinden kaynaklanır. Tedavi edilmeyen çürükler ve taşkın dolgularda da bu bulgulara rastlanmaktadır.
Diş eti hastalığının neden oluşur?
Dişler düzgün temizlenmediğinde, üzerlerinde ve aralarında biriken yiyecek artıkları bakteriler üretirler. Bakteri plağı denilen bu yapılar diş çürüklerinin ve diş eti iltihaplarının sorumlusu olup zamanla tükürüğün de etkisiyle diş taşlarını oluştururlar. Eğer plak etkin bir şekilde dişlerden uzaklaştırılmazsa diştaşı denilen sert bir yapıya dönüşür. Plak ve diştaşlarındaki bakteriler dişetinde yıkıma neden olurlar. Hastalık tedavi edilmeden bırakılırsa sonunda dişler sallanır ve çekimleri bile gerekebilir.
Diş eti hastalığı nasıl önlenir?
-Etkin, ideal diş fırçalama. -diş ipi ya da gerekli ise arayüz fırçası kullanımı. -6 ayda bir dişhekimi kontrolü.
Diş eti hastalıklarının tedavisi nedir?
Dişlerinizin ideal bakımını yapsanız bile bazen genetik sebeplerle diş eti hastalığınız olabilir. -Tedavide ilk basamak diş hekimi tarafından yapılacak iyi bir diş taşı temizliği ve hastanın ağız hijyenine özen göstermesiyle tamamen iyileşebilir. -Biraz daha ilerlemiş vakalarda küretaj denilen dişler üzerindeki eklentilerin (plak ve diştaşı) uzaklaştırılması ve düzgün bir kök yüzeyinin sağlanmasını kapsar. Küretaj ile dişetinde iltihaba neden olan bakteri ve irritanların uzaklaştırılmasını sağlanır. Genellikle bu tedavi, dişetinin tekrar dişe adaptasyonu veya dişetinin büzülerek bakteri içeren cebin yok olması için yeterlidir. Diş eti hastalığının erken döneminde vakaların çoğunluğunda, diştaşı temizliği, plağın uzaklaştırılması ve düzgün bir kök yüzeyinin sağlanmasını takiben günlük etkin ağız bakımı başarılı bir tedavi için yeterlidir. -Cerrahi tedavi daha ilerlemiş vakalar için yapılan flap operasyonlarını kapsar. Flap operasyonunda erimiş olan kemiğin desteklenmesi gerekiyorsa ya da o bölgede kemik oluşturulacaksa kemik greftleri de konulabilir. Böylece yeni kemik oluşumu sağlanabilir. Ancak hiçbir zaman kemik oluşumu eski seviyesini bulamaz.
Diş Eti Estetiği (Gingivoplasti)
Periodontolojide hem diş eti dokuları açısından hem de estetik açıdan dişetlerine bir takım müdahaleler yapılabilir. Sağlıklı diş eti açık pembe, portakal kabuğu görüntüsünde hafif pütürlü ve kanamasızdır. Gülüş hattı düzenlemeleri sadece dişler üzerinde yapılacak değişikliklerle halledilebilecek bir konu değildir. Burada diş eti estetiği de büyük rol oynar.
Diş eti estetiği gerektiren durumlar;
• Gülümserken dişetinin aşırı görünmesi (Gummy Smile) durumlarında, • Dişetlerinin seviyelerinin olması gerekenden farklı konumda olması halinde, • Diş eti çekilmelerinde, • Diş eti renkleşmelerinde, • Diş eti hastalıklarına bağlı durumlarda, (İlaç kullanımına bağlı diş eti büyümeleri vs..) • Çapraşıklığa bağlı diş eti seviye bozukluklarında, • Dişlerin boylarının çok kısa olduğu bazı vakalarda kron boyu uzatma işlemleri için diş eti estetiğine ihtiyaç vardır.
Diş eti Estetiği Operasyonları
• Diş etinin çok göründüğü vakalarda diş eti rezeksiyonları (Gingivektomi) • Diş eti şekillendirmeleri (Gingivoplasti) • Diş eti çekilmelerinde diş eti greft uygulamaları • Diş eti pigmentasyonlarının giderilmesi (Kahverengimsi diş eti renkleşmeleri)
Gingivektomi ve Gingivoplasti: Estetik diş hekimliğinde özellikle gülümserken dişetleriniz çok görünüyorsa gingivektomi denilen operasyonlar yapılır. Ya da dişetleriniz simetrik görünmüyorsa, biri yukarıda, diğer dişin diş eti seviyesi aşağıda ise gingivektomi yapılır ve ardından planlaşmış ise laminateleri yapılır. Bazı durumlarda iltihapsal, ilaca bağlı ya da kalıtsal olarak diş eti büyümeleri oluşabilir. Bu diş eti büyümelerinde kemik erimesi yoksa, kemik oluşturulmasını gerektiren bir operasyon olmayacaksa gingivektomi ile büyümüş dişetleri yok edilir. Gingivoplasti ise genellikle gingivektomiden sonra dişetini cerrahi yöntemlerle düzelterek normal şeklini geri kazandırmak için uygulanır. Tek başına da gingivoplasti yapılabilir. Kuron Boyu Uzatma Operasyonu: Dişlerin diş eti seviyesinin üstünde kalan kron denilen, ağız içerisinde görünen kısımlarını uzatmak amaçlı yapılan işlemlerdir. Bazı durumlarda kırık hattı ya da çürük diş eti seviyesinin altına kadar ilerler. Bu gibi durumlarda diş eti sağlığı için ya da yapılacak kuron - köprü tedavilerinin tutuculuğu için diş eti seviyesi kök kısmına doğru uzatılması gereklidir. Diş eti oluşturmak için yumuşak doku greftleri:
Diş eti çekilmesinin çeşitli nedenleri vardır. Başlıcalarını sıralayalım.
-Yaş: İleri yaşlardaki bireylerde fizyolojik çekilme dediğimiz ve hastalık olarak kabul edilmeyen bir çekilme olacaktır. Bu doğal bir durumdur ve herhangi bir tedaviye gerek yoktur. -Diş fırçasının yanlış kullanılması: Aşırı sert ve uzun süreli fırçalamadan kaynaklanır. Bu kişilerin ağız hijyeni son derece iyidir. Dişetinde iltihabi her hangi bir hastalık yoktur. Diş eti fırçalama baskısı ile yok edilmiştir. -Anatomik yapılar nedeniyle : Bazı dişler diş sırasının dışında yer alırlar. Bu dişlerin dudak ve yanak yüzlerindeki dişetleri çekilmeye adaydır. Alt dudağınızı elinizle aşağı doğru çekince dişetlerine doğru giden ince kas yapılarını göreceksiniz Frenilum denilen bu kas bağı ile özellikle dişlerin yanak yüzeylerinde çekilmeler olabilir. -Diş eti hastalıkları : Bakteri plağı oluşumu ile dişetlerinde çekilmeler görülür. -Dişlerde aşırı kuvvetlerin oluşması: Aşırı kuvvetlere maruz kalan dişlerde ve dişlerini sıkan, geceleri gıcırdatan kişilerde diş eti çekilmeleri görülmektedir. -Diş eti çekilmelerini kapatmak için ,ağzın farklı bir bölgesinden (genellikle damak ya da çekilmenin olmadığı diş eti bölgesinden) alınan yumuşak dokular kullanılır. Genellikle estetik amaçla ya da diş eti hastalığının ilerlememesi için koruyucu amaçla yapılır. -Diş eti çekilmesi sonucu bazı dişler çok uzun gözükebilir, bu dişlerde kök yüzeyleri açığa çıkmıştır. Böyle bir durumda estetik olarak açığa çıkan kök yüzeyleri yine yumuşak doku greftleri ile kapatılır. -Flap operasyonlarında kullanılan kemik doku greftleri: -Flap operasyonları esnasında kemik kaybının ileri boyutta olduğu bölgelerde yapay veya doğal kaynaklı kemik tozu uygulamaları ile kemik yapımı uyarılır. Kemik greftlerine ihtiyaç olup olmayacağına hekiminiz karar verecektir. -Flap operasyonlarından sonra diş eti iyileşmesinin doğal sonucu olarak dişetleri bir miktar küçülürler. İşte bu nedenle bazen dişler uzamış gibi görünür. Tedavi öncesi hastalık ne kadar ilerlemişse çekilme miktarı o kadar fazladır. Açığa çıkmış kökler şeklinde çekilmeler olabilir ve hastayı rahatsız edebilir. Ayrıca sıcak-soğuk hassasiyeti de olabilir. Yüksek florür içeren diş macunlarının ve hassasiyet giderici ürünlerin kullanılması ile hassasiyet azaltılabilir. Flap operasyonlarından sonra dişler eskisine göre daha fazla sallanma gösterebilirler ancak bu 4-5 ay içinde tamamen ortadan kalkabilir ya da eskisine göre daha da azalır. -Dişhekimi tarafından hangi tür tedavi uygulanırsa uygulansın sonrasında hastanın iyi bir ağız hijyenini sürekli koruması gerekir. Flap operasyonundan sonra hastanın ağız hijyenine çok aşırı dikkat etmesi gerekir.Aksi halde elde edilen tüm iyileşmeler hızla geriye döner. Hastaların en çok sordukları sorulardan biri de diş eti hastalıklarının ilaç kullanarak iyileşip iyileşmeyeceğidir. Böyle bir diş eti ilacı yoktur. Operasyonlardan sonra hekiminizin düzenleyeceği reçete ile hastaya antibiyotik ve bazı ağrı kesiciler verilir.